ಕನ್ನಡತಿ ಕಮಲಾದೇವಿ ಧಾರೇಶ್ವರ್ ಬಂಗಾಳದ ಹರೀಂದ್ರನಾಥ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಅವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಿ ಕಮಲಾದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಆಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ದೇಶ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ ವಲಸೆ ಬಂದ ಜನರಿಗೆ ಅದ್ಭುತ ಪುನರ್ವಸತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ನೆಹರು ಅವರಿಂದ ಭೇಷ್ ಎಂದೆನಿಸಿಕೊಂಡ ಅಪರೂಪದ ಮಹಿಳೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದ ಕಮಲಾ ಅವರು ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸಂಘಟಿಸಿದರು. ಕರಕುಶಲ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಬಾಂಕುರ್ ಗೊಡೆ, ಕಲಂಕಾರಿ, ಪೈಠಣಿ ಸೀರೆ, ಪೋಚಂಪಲ್ಲಿ ಸೀರೆ, ಪಶ್ಚಿಮಿನ್ ಶಾಲುಗಳು ದೇಶವಿದೇಶಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಕಾರಣರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಚಂಬಾ ಮಹಿಳೆಯರ ಕೌಶಲ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಗೊಂಬೆಯಾಟ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ಜೈಪುರದ ಪಿಂಗಾಣಿ ಮುಂತಾದ ಹಸ್ತಕಲೆಗಳಿಗೆ ನೆರವನ್ನು ನೀಡಿ ಗುಡಿಕೈಗಾರಿಕೆಗೆ ಭದ್ರವಾದ ಬುನಾದಿಯನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ‘ನಾಟ್ಯ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕಥಕ್ ಅಂಡ್ ಕೊರಿಯೋಗ್ರಾಫಿ‘ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಹುಮುಖ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಮಹಾನ್ ಹೋರಾಟಗಾರ್ತಿ ಕಮಲಾದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ!