ಭಾರತೀಯ ಮಹಾ ದುರದೃಷ್ಟಶಾಲಿ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳೆಂದರೆ ಸತ್ಯೇಂದ್ರನಾಥ ಬೋಸ್ ಹಾಗೂ ಮೇಘನಾದ ಸಹಾ. ದೇವಕಣದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯನ್ನು ಬೋಸ್ ಮಾಡಿದರೆ, ಸಹಾ ನಕ್ಷತ್ರ ಲೋಕಗಳ ಅರಿವಿನ ಮಹಾದ್ವಾರದ ‘ಸಹಾ ಸಮೀಕರಣ‘ವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಇವರಿಬ್ಬರ ಸಂಶೋಧನೆ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಅರ್ಹವಾದವು. ಆದರೆ ಅದು ಅವರಿಬ್ಬರಿಗೆ ದೊರೆಯಲೇ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಅವರು ಭಾರತೀಯರು ಎನ್ನುವುದೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು!

ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳೆನಿಸಿಕೊಂಡವರು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳೆಂಬ ತಮ್ಮ ದಂತಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಸದಾ ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ; ಅವರಿಗೆ ಸಮಾಜದ ಆಗುಹೋಗುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿವೆಯಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಆರೋಪವಿದೆ. ಸಹಾ ನೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬದುಕಿಗೆ ಬಂದರು. ದಾಮೋದರ ವ್ಯಾಲಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟಿನ ಮೂಲ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ಕಲ್ಕತ್ತದಲ್ಲಿ ‘ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಫಿಸಿಕ್ಸ್’ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ‘ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ‘ ಎನ್ನುವ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಹೊರತಂದರು. ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಂದಿರವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ನೆರವಾದರು. ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ‘ಸಹಾ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಫಿಸಿಕ್ಸ್‘ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.